Trong bối cảnh thế giới bước vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ bán dẫn, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia. Với lợi thế dân số trẻ và định hướng phát triển công nghệ rõ ràng, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá. Tuy nhiên, để thực sự tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, chất lượng đào tạo nhân lực cần được nâng cao, đặc biệt ở hai lĩnh vực mũi nhọn: AI và bán dẫn.
Khoảng cách đào tạo – thực tiễn: Thách thức lớn nhất của kỹ sư trẻ Việt Nam
Theo ông Đỗ Văn Hướng – Nhà nghiên cứu cao cấp tại ASICLAND (Hàn Quốc), phần lớn kỹ sư bán dẫn mới tốt nghiệp đều đối mặt với ba rào cản lớn khi bước vào môi trường làm việc thực tế. Rào cản đầu tiên và phổ biến nhất chính là sự chênh lệch giữa kiến thức được học trong trường và yêu cầu của doanh nghiệp. Sinh viên thường nắm lý thuyết tốt nhưng lại thiếu trải nghiệm triển khai trên sản phẩm thực, dẫn đến thời gian làm quen công việc kéo dài khi bước vào nhà máy hoặc phòng thiết kế.
Bên cạnh đó, sinh viên ít có cơ hội tiếp cận các công cụ thiết kế chip chuyên dụng vốn có chi phí bản quyền rất cao. Việc không được thực hành trên những bộ công cụ tiêu chuẩn của ngành khiến kỹ sư trẻ gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu đi làm, đặc biệt ở các vị trí liên quan đến thiết kế, mô phỏng hay kiểm định chip.
Rào cản thứ ba, theo ông Hướng, nằm ở sự thiếu hụt về kiến thức hệ thống. Thiết kế chip không chỉ là tập hợp các thao tác kỹ thuật đơn lẻ, mà đòi hỏi người kỹ sư phải hiểu cấu trúc tổng thể, nguyên lý vận hành và sự liên kết giữa các khối chức năng trong một hệ thống bán dẫn hoàn chỉnh. Đây là năng lực mà nhiều sinh viên phải mất thêm nhiều năm làm việc mới có thể tràu dồi.
Từ góc độ doanh nghiệp, ông Hướng cho rằng thu hẹp khoảng cách giữa đào tạo và thực tiễn không thể chỉ dựa vào nỗ lực của nhà trường hay sinh viên. Doanh nghiệp cần chủ động tham gia vào quá trình đào tạo thông qua hợp tác chiến lược dài hạn, xây dựng chương trình thực tập, triển khai mô hình đào tạo tại chỗ (on-the-job training) và tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận công nghệ thực tế ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Đây cũng chính là hướng đi mà nhiều doanh nghiệp hàng đầu trong ngành bán dẫn đang theo đuổi tại Việt Nam.
Nhà tuyển dụng đánh giá cao tiềm năng phát triển của ứng viên
Cùng quan điểm với ông Đỗ Văn Hướng, ông Vũ Quốc Thiều – Project Manager tại FPT Software, Tập đoàn FPT tiếp tục nhấn mạnh rằng mối liên kết chặt chẽ giữa giáo dục và môi trường doanh nghiệp chính là yếu tố quyết định chất lượng nguồn nhân lực công nghệ. Trong bối cảnh AI và bán dẫn ngày càng gắn bó mật thiết, yêu cầu đối với kỹ sư trẻ cũng vì thế mà trở nên đa chiều hơn.
Ông Thiều cho rằng sự phát triển mạnh mẽ của AI kéo theo nhu cầu lớn về các dòng chip hiệu năng cao, đồng thời những bước tiến trong công nghệ bán dẫn lại là nền tảng để AI vận hành hiệu quả. Hai lĩnh vực này tạo nên một mối quan hệ cộng sinh, buộc kỹ sư tương lai phải sở hữu tư duy liên ngành.
Ở góc nhìn nhà tuyển dụng, ông Thiều khẳng định FPT Software không đặt nặng việc ứng viên mới ra trường phải có chuyên môn hoàn thiện ngay từ đầu. Thay vào đó, doanh nghiệp ưu tiên “tiềm năng phát triển” thể hiện qua tư duy logic và khả năng sử dụng tiếng Anh. Đây là hai yếu tố then chốt quyết định tốc độ học hỏi và khả năng thích nghi với công nghệ mới, đặc biệt trong một ngành thay đổi nhanh như AI và bán dẫn.
Những chia sẻ này càng củng cố lợi thế của sinh viên Asia University Vietnam, nơi tiếng Anh, tư duy hệ thống và phương pháp học tập quốc tế được xây dựng thành nền tảng cốt lõi trong toàn bộ chương trình đào tạo. Trong mô hình hai năm học tại Việt Nam và hai năm chuyển tiếp sang Đài Loan, sinh viên không chỉ được trang bị kiến thức nền tảng vững chắc mà còn có cơ hội học tập tại một trong những trung tâm công nghệ hàng đầu châu Á. Việc tiếp cận phòng thí nghiệm hiện đại, giảng viên quốc tế và môi trường doanh nghiệp tiên tiến mang lại cho các bạn lợi thế cạnh tranh rõ rệt khi tham gia thị trường lao động.
Đặc biệt, mô hình này giúp tối ưu chi phí du học trong khi vẫn đảm bảo sinh viên sở hữu bằng cấp quốc tế và kinh nghiệm học tập toàn cầu – hai yếu tố quan trọng để hình thành đội ngũ kỹ sư AI và bán dẫn chất lượng cao cho Việt Nam trong giai đoạn tới.
Với tầm nhìn quốc tế và định hướng đào tạo gắn với doanh nghiệp, Asia University Vietnam đang xây dựng một môi trường học tập hiện đại, thực tiễn và hội nhập. Tại đây, sinh viên được chuẩn bị đầy đủ về kiến thức chuyên môn, kỹ năng thực hành và khả năng thích ứng sẵn sàng trở thành lực lượng nhân lực công nghệ toàn cầu trong tương lai.
