Tại hội thảo quốc tế “AI Semiconductors and the Future Workforce: Opportunities for Vietnam and Beyond” (AI, công nghệ bán dẫn và tương lai nguồn nhân lực: Cơ hội cho Việt Nam và toàn cầu), Giáo sư Gene-Eu Jan – Chuyên gia công nghệ đến từ Asia University, Đài Loan (Trung Quốc) đã chia sẻ một bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của ngành công nghệ cao Đài Loan từ tiến trình hình thành, những bước ngoặt của trí tuệ nhân tạo (AI) đến vị thế chiến lược của Đài Loan trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.
Từ làn sóng máy tính đến kỷ nguyên AI và Metaverse
Giáo sư Gene-Eu Jan mở đầu bằng việc khái quát hành trình phát triển công nghệ toàn cầu, đi từ thời đại Mainframe Computing (máy tính chủ cỡ lớn) đến PCs (máy tính cá nhân), rồi tới Internet (mạng lưới toàn cầu) và hiện nay là AI (trí tuệ nhân tạo) cùng Metaverse (vũ trụ ảo).
Đặc biệt, kỷ nguyên AI hiện đại đã tạo nên những bước nhảy vọt ngoạn mục: Deep Blue đánh bại nhà vô địch cờ vua thế giới (năm 1997), AlexNet mở ra “cuộc cách mạng học sâu” (năm 2012), AlphaGo làm thay đổi nhận thức toàn cầu về AI (năm 2016), các mô hình ngôn ngữ lớn và AI tạo sinh (ChatGPT, Grok…) bước vào đời sống đại chúng (năm 2022), sự xuất hiện của Physical AI và Large World Model (Fei-Fei Lee, Stanford) – dấu mốc quan trọng mở ra thế hệ AI có khả năng hiểu biết và tương tác vật lý với thế giới thực (năm 2025).
Đáng chú ý, theo các dự báo, đến năm 2030, AI có thể góp thêm khoảng 14% GDP toàn cầu (tương đương 15,7 nghìn tỷ USD). Thị trường AI toàn cầu dự kiến đạt 3,5 nghìn tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng trung bình hơn 30%/năm.
Chiến lược toàn cầu: Hai cực – Ba chiều
Nhìn từ bức tranh địa chính trị – công nghệ, Giáo sư Gene-Eu Jan phân tích cấu trúc “hai cực và ba chiều” (quân sự – kinh tế – đổi mới). Trong đó, Đài Loan nổi bật ở giao điểm giữa đổi mới công nghệ và sản xuất bán dẫn, đóng vai trò là “trái tim” của chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đáng chú ý, ông nhấn mạnh mô hình “S & S – Semiconductor & Software” là chiến lược quốc gia trọng điểm của các nền kinh tế như Ấn Độ, Việt Nam và Đài Loan. Nếu Ấn Độ nổi bật về phần mềm (Software), thì Đài Loan là trung tâm bán dẫn (Semiconductor) của thế giới và Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu vào hệ sinh thái này.
Ngành công nghệ cao của Đài Loan đang phát triển mạnh mẽ, hình thành nên một chuỗi sản xuất liên kết chặt chẽ trải dài từ dịch vụ sản xuất điện tử (EMS) đến thiết kế, chế tạo và kiểm định vi mạch. Chính nhờ hệ sinh thái công nghiệp đồng bộ và năng lực chuyên môn vượt trội, Đài Loan đã trở thành trung tâm công nghệ hàng đầu châu Á, thu hút sự hiện diện của nhiều “ông lớn” toàn cầu.
NVIDIA hiện đang thiết lập “trụ sở thứ hai” tại Đài Loan và ưu tiên tuyển dụng nhân sự bản địa; AMD đầu tư hai trung tâm R&D với tổng vốn 270 triệu USD; trong khi Google Taiwan mở không gian làm việc chuyên biệt dành cho nhóm AI tại New Taipei.
Ở vị trí trung tâm của chuỗi cung ứng, TSMC được ví như “trái tim” của ngành, kết nối cùng các đối tác hàng đầu như ASML, Tokyo Electronics, SPIL hay Foxconn. Đáng chú ý, những doanh nghiệp như FPT Semiconductor cũng đã bắt đầu tham gia vào lĩnh vực thiết kế vi mạch, phản ánh xu hướng mở rộng hợp tác khu vực và hội nhập toàn cầu ngày càng sâu rộng.
Nhu cầu nhân lực ngành công nghệ cao ở Đài Loan lớn
Hiện nay, Đài Loan nằm trong top dẫn đầu thế giới về số lượng công ty bán dẫn có giá trị vốn hóa lớn nhất. Mặc dù Đài Loan có nền công nghiệp bán dẫn phát triển nhưng vẫn đối mặt với thách thức thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực Điện – Điện tử (EE), Khoa học máy tính (CS), Kỹ thuật máy tính (CE) và Vật liệu (Material Science).
Mỗi năm, Đài Loan chỉ có khoảng 160.000 sinh viên tốt nghiệp, trong đó nhóm ngành STEM chiếm chưa tới một nửa. Điều này mở ra cơ hội hợp tác chiến lược trong đào tạo và phát triển nhân lực giữa Đài Loan và các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Việt Nam.
Tại hội thảo, Giáo sư Gene-Eu Jan cũng nhấn mạnh chương trình AI và bán dẫn tại Asia University, Đài Loan (Trung Quốc) – một trong những chương trình tiên phong tích hợp đào tạo công nghệ lõi, tư duy sáng tạo và hợp tác doanh nghiệp thực chiến.
Chính vì vậy, sinh viên Asia University Vietnam sẽ có cơ hội tiếp cận chương trình đào tạo chuẩn quốc tế, tham gia các dự án R&D cùng chuyên gia Đài Loan, đồng thời mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao – những ngành nghề đang định hình tương lai của thế giới.
